TCMB Eylül Enflasyon Gelişmeleri: Fiyatlar ve Ana Eğilimler

TCMB’nin Eylül ayı Fiyat Gelişmeleri Raporu’na göre tüketici fiyatları önceki aya göre yükselişini sürdürdü. Eylül’de enflasyon aylık olarak %3,23 artarken, yıllık tüketici enflasyonu ise %33,29 seviyesinde kaydedildi. Özellikle gıda ve hizmet gruplarında görülen yükselişler, aylık bazda belirgin etkiye sahip oldu. Gıda fiyatları, tarımsal don ve kuraklık gibi arzı etkileyen unsurların da devrede olduğu bir dönemde baskı altında kaldı; hem işlenmemiş hem de işlenmiş gıda kalemlerinde artışlar güç kazandı.

Temel mal grubunda ise yeni sezona geçişin etkileriyle giyim ve ayakkabı gibi kalemlerin rolü belirginleşti; buna paralel olarak dayanıklı tüketim mallarının etkisi de dikkat çekti. Hizmet enflasyonundaki artış, özellikle okula dönüşün etkileriyle desteklendi ve bu durum bununla bağlantılı kalemler üzerinde baskıyı artırdı. Okula dönüşün aylık enflasyona katkısının yaklaşık 0,7 puan olması dikkat çekti. Ayrıca kira enflasyonundaki güç kaybı, kontrat yenileme oranlarındaki yüksek seyri dikkate alındığında, önceki aya göre sınırlı bir hız kaybı yaşadı.

Enerji fiyatları da bu dönemde akaryakıt öncülüğünde hafifçe yükselse de nispeten ılımlı bir artış gösterdi. Üretici fiyatları ise yükseliş eğilimini sürdürdü; yıllık enflasyon %26,59’a yükselirken aylık enflasyonun ana eğiliminin bir önceki aya göre arttığı görüldü. Raporda altı çizilen nokta, enflasyonun ana eğiliminin aylık bazda güçlendiği yönündeki yorumu oldu. ALKOL-TÜTÜN-ALTIN VE HİZMET GRUPLARININ ENFLASYONA KATKILARI AZALDI, enerji ve hizmet gruplarının katkılarında gerileme, temel mal grubunun katkısında değişim olmamasıyla birlikte dikkat çekti.

Hedeflenen göstergeler, eylül ayında enflasyonun aylık bazda yükselişe devam ettiğini; üç aylık ortalamalarda ise daha sınırlı bir artış kaydedildiğini işaret ediyor. Hizmet sektörü fiyat artışı, okula dönüş etkisinin etkisiyle %4,10’a yükselirken, grup yıllık enflasyonu %44,66 olarak kaydedildi. Okula dönüşün aylık etkisi eğitim, ulaştırma ve konaklama hizmetlerinde belirginleşti; eğitim kalemindeki artışlar ve yurt, kreş gibi kalemler aylık enflasyonu yukarı çekti. Kira grubu ise kontrat yenileme oranlarındaki yüksek seyirle sınırlı bir artış gösterdi.

TEMEL MAL GRUBU FİYATLARI YATAY SEYRETTİ Temel mal grubunda yıllık enflasyon nispeten yatay kaldı; dayanıklı mallar ve giyim-ayakkabı gruplarında yükseliş sürerken, diğer temel mal alt grubu enflasyonu sınırlı seyretti. Enerji tarafında ise %1,24lük aylık artışla yıllık enflasyon %34,73 seviyesine çıktı; akaryakıt artışları bu noktada etkili oldu. GIDA VE ALKOLSÜZ İÇECEK FİYATLARINDA OLUMSUZ HAVA KOŞULLARININ ETKİSİ GÖRÜLDÜ Gıda ve alkolsüz içecekler aylık %4,62 artarken, yıllık enflasyon %36,06’ya çıktı. Özellikle zirai don ve kuraklık gibi hava koşulları bu kalem üzerinde baskı kurdu. İşlenmemiş gıda kalemleri aylık olarak %5,53 yükseldi; sebze, kuruyemiş gibi alt kalemler bu artışta başrolü oynamış durumda. İşlenmiş gıda ise %3,90 artışla yükselişini sürdürdü; yağlar, süt ürünleri ve kahve-çay gibi alt gruplarda belirgin hareketler görüldü. Üretici fiyatları yıllık bazda %26,59 olarak kararlaştı ve genel olarak gıda ile dayanıklı tüketim malları öne çıkan kalemler oldu.