Tayfa Krizi: Balıkçılık Sektöründe İşçi Bulma Zorluğu ve Çözüm Önerileri

Güverte üzerinde işlerin büyük bir kısmını üstlenen tayfa, balıkçı filomuzda giderek daha zor bulunan bir unsur haline geliyor. Kaptan ve yardımcıları dışında kalan ekip üyeleri, geminin düzenli ve güvenli çalışması için çeşitli görevleri yerine getiriyor; rota planlamadan temizlik ve ekipman bakımlarına kadar geniş bir yelpazede çalışıyorlar. Sefer öncesi hazırlıklar ve balıkçılık sezonunun başında gelen yoğunluklar, tayfanın en işlek dönemlerinde devreye giriyor. Denizde geçirdikleri uzun saatler, özellikle av araçlarının ağlarını boca ettiği, balığın takibini yaptığı ve kıyıya taşındığı süreçleri kapsıyor.

“ADETA FUTBOLCU GİBİ BAŞKA TEKNELERE TRANSFER OLUYOR” şeklinde özetlenen durum, Deniz Ürünleri Avcıları Üreticileri Merkez Birliği Başkanı Vekili Mehmet Aksoy’un sözleriyle ayrıntı kazanıyor. Aksoy, balıkçılıkta en büyük sorunlardan birinin işçi temini olduğuna dikkat çekiyor. Tayfa, bir teknenin vazgeçilmez unsuru olarak görülüyor ve maaşlar şu anda önemli ölçüde yükselebiliyor; asgari ücretin birkaç katı kazanç elde edebiliyorlar. Buna rağmen gençler masa başı işlerini tercih ettiği için tayfalığa yönelmek konusunda isteksizler.

Kaptan ve gemi sahibi tarafından üç öğün yemek ve konaklama sağlandığı gibi, sezon sonunda elde edilen gelir üzerinden prim de imtina edilmiyor. Ancak mevcut tayfaların başka teknelere transfer olduğu gerçeği, sektörde kalıcı çözümlere olan ihtiyacı güçlendiriyor. Bu sorunun giderilmesi için ara eleman yetiştiren meslek yüksekokulları açılması yönünde çalışmalar devam ediyor.

İzmir’in Güzelbahçe Balıkçı Barınağı’ndaki balıkçılar arasında Mustafa Baran, dede mesleğini sürdürdüklerini, ancak son dönemde tayfa bulmanın giderek güçleştiğini belirtiyor. Baran, av sezonunun başarılı geçtiğini belirtirken, eleman bulmanın zorlaştığını ve nitelik sorununu işaret ediyor: “Elemanları eğitmek için çok zaman harcıyoruz. Maaşlar 80 bin liraya dayandı ama yine de kalifiye eleman bulamıyoruz.”

“GENÇLER TEKNEDE ÇALIŞMAK İSTEMİYOR” ifadesiyle durumu özetleyen Hüseyin Cambaz ise kırkımı yılık deneyimiyle sektördeki açığın süregeldiğini dile getiriyor. Cambaz, gençlerin teknede çalışmak istemediğini ve yüksek maaşlara rağmen işi beğenmediğini aktarıyor. Sektörde tayfa eksikliği sadece Ege’de değil, ülke genelinde karşılaşılan bir sorun olarak görülüyor. Salih Peşmen ise 30 yıldır tayfa olarak çalıştığını ve gemideki zorlukları sürdürdüğünü, maaşların 70 bin ila 100 bin lira arasında değiştiğini ifade ediyor.