Tarım ve Orman Bakanlığı Bütçe Görüşmeleri: Destekler, Denetimler ve Sigorta Kapsamında Yeni Adımlar

Gıda, tarım ve orman politikalarıyla ilgili bütçe görüşmeleri sonrası, Bakan İbrahim Yumaklı’nın TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki açıklamaları dikkati çekti. Pestisit kullanımına ilişkin verileri paylaşan Bakan, dünya çapında hektar başına düşen pestisit miktarlarının Türkiye’de 2,4 kg seviyesinde bulunduğunu belirtti ve denetimlerin risk bazlı ile istatistiksel metotlarla yürütüleceğini vurguladı. Uygunsuz ürünlerin ise imha edildiğini açıkladı. Gözlenen bir diğer önemli nokta ise denetim ve kayıt süreçlerinde getirilmesi planlanan yeni uygulama ile bitki koruma ürünlerinin kayıt altına alınması ve standart doz aşımı dışında alım-satımın engellenmesi yönünde adımlar atılacağı oldu.

İhracat ve tarımsal üretim konularında da değerlendirmeler yapıldı. Yumaklı, Türkiye’nin net tarım ihracatçısı konumunda olduğuna dair eleştirilere yanıt vererek, dünya pazarlarındaki gıda ve tarım ürünleri payının artış gösterdiğini belirtti; 186 ülke için 2.218 çeşit üründen 112 milyar dolar değerinde ihracat gerçekleştirildiğini aktardı.

Çiftçi sayısı ve ekili alanlar konusundaki sorulara yanıt veren Yumaklı, 2021 yılında 2 milyon 173 bin 9 kişiyken 2025 itibarıyla 2 milyon 363 bin 734 kişiye yükseldiğini, alan büyüklüğü ise 151 milyon 642 bin 705 dekar seviyesinden 2025’te 170 milyon 126 bin 627 dekara ulaştığını kaydetti.

Genç çiftçilere yönelik destekler konusunda yapılan açıklamada, genç çiftçi oranının 2023’te %12,6, 2024’te %13,5 ve 2025’te %14,7 seviyesine çıktığı belirtildi. 2013’ten bugüne kadar 3.548 projeye 5,2 milyar liralık reel hibeyla destek sağlandığı ifade edildi ve IPARD ile kırsal kalkınma projelerinin gençleri tarımsal üretimin içinde tutmadaki rolüne işaret edildi.

Pestisit denetimleri konusunda verilen bilgilerde, dünyada pestisit kullanım oranlarının ülkeden ülkeye değiştiğine değinildi. Japonya’nın hektar başına 10 kg, Hollanda 7 kg, İtalya 4,2 kg, Türkiye ise 2,4 kg olarak ifade edildi. Bitki koruma ürünlerinin kayıt altına alınması ve standart doz aşımı dışındaki alım-satımın engellenmesi hedefleriyle yeni uygulamaların hayata geçirileceği belirtildi.

Şeker sektörü ve özelleştirme konusundaki soruları yanıtlayan Yumaklı, Türk Şeker’in 14 fabrikasıyla sektörde lider konumda olduğunu ve özelleştirme kapsamında şu anda herhangi bir fabrika için kapatma planı olmadığını aktardı. Pancar üretimi 2 milyon 107 bin ton, şeker üretimi ise 329 bin ton olarak kayıtlara geçti. Nişasta bazlı şekerde kotanın değişmesinin söz konusu olmadığı ve denetimlerin 4 kata çıktığı belirtildi; 2025 yılında denetim sayısının 2 bine ulaştığı ve usulsüzlükler nedeniyle 600 milyon lira ceza uygulandığı ifade edildi.

Sulama ve su yönetimi alanında ise 2025 başvuru şartlarını karşılayan 3.114 projenin hibeye alınacağı ve bu projelerle 280 bin dekar alanda sulama sistemlerinin kurulmasının hedeflendiği belirtildi. Kuraklığa karşı acil eylem planları üzerinde çalışmalar sürüyor; 1 Ekim 2024-30 Eylül 2025 döneminde yağış miktarının 422 mm olarak kaydedildiği, uzun yıllar ortalamasına göre %26,5, 2024 su yılına göre ise %29,4 daha az yağış alındığı dile getirildi. Bu bağlamda suyun verimli kullanılması ve kayıp-kaçakların azaltılması gerektiğini vurgulandı.

Orman ve sermaye aktarımı konularında da bilgiler paylaşıldı. Cumhurbaşkanlığı kararıyla orman sınırı dışına çıkarılan alanın 4.668 hektar olduğu, karşılığında hazineden orman tesisi için 9.957 hektar alanın tahsis edildiği belirtildi. Yangınlarda insan faktörünün etkisine değinildi ve olaylar için soruşturmanın otomatik olarak açıldığı ifade edildi. 2026 bütçelerine ilişkin görüşmelerde Tarım ve Orman Bakanlığı, Orman Genel Müdürlüğü, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, Türkiye Su Enstitüsü ile Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün bütçelerinin kabul edildiği bildirildi.