Suriye Göçü ve Türkiye Ekonomisi: Güncel Durum ve Gelecek Perspektifleri

SURİYE GÖÇÜNÜN EKONOMİK VE DEMOGRAFİK ETKİLERİ

Bu göç hareketi yalnızca demografik yapıyı değil, aynı zamanda ekonomik dengeleri de derinden etkiledi. Günümüzde Suriye’de yaşanan yeni siyasi ve ekonomik gelişmeler, sınırlı da olsa geri dönüşlerin başlamasına zemin hazırladı. Ancak, tüm Suriyelilerin geri dönmesini beklemek gerçekçi görünmüyor. Bu süreç kademeli ve sürdürülebilir bir şekilde ilerleyecek; böylece ekonomiye olası etkileri de zaman içinde ortaya çıkacaktır.

Bu konuyu Mahfi Eğilmez ile birlikte hazırladığımız “Sesli Ekonomi” programında detaylı şekilde ele aldık. Mahfi Bey, Türkiye’ye gelen Suriyelileri iki ana kategoriye ayırmıştı:

• Birinci grup: Türkiye’de gelir ve sermaye getirerek iş kuran, konut alan ve vatandaşlık hakkı kazanan kişiler.
• İkinci grup: Emeklerini satarak yaşamlarını sürdüren ve büyük ölçüde düşük nitelikli, kayıt dışı çalışan Suriyeliler.

Öngörülenlere göre, geri dönüşlerin çoğunlukla ikinci gruba yönelik olacağı tahmin ediliyor. Bu dönüşler, özellikle Güneydoğu Anadolu’daki küçük atölyelerde iş gücü açığını kapatabilir. Suriyeliler, genellikle düşük ücretlerle ve sigortasız şekilde çalıştıkları için, onların yerine gelecek işçilerin sigorta ve vergi maliyetleri artacak; bu da ürün ve hizmet fiyatlarına yansıyacaktır.

GÖÇÜN EKONOMİYE ETKİ YOLLARI

Göç hareketleri ekonomiyi üç temel kanal üzerinden etkiler:

• Konut piyasası: Suriyelilerin göçüyle birlikte konut talebi artmış, kiralar ve fiyatlar yükselmişti. Geri dönüşle bu talepte bir miktar rahatlama yaşanabilir.
• İşgücü piyasası: Düşük ücretli ve kayıt dışı çalışan Suriyeliler, işverenlerin maliyetlerini düşürmüş ve yerli işsizlerle rekabet oluşturmuştu. Geri dönüş, bu durumu tersine çevirebilir.
• Tüketici fiyatları: Suriyelilerin iç talebi artırması ve enflasyona katkıda bulunması söz konusuydu. Ancak, düşük maliyetli iş gücü enflasyonu maliyet yönünden baskı altına almış ve bu da enflasyon oranlarını etkilemişti. Merkez Bankası’nın 2016’daki çalışmalarında, bu etkinin bazı şehirlerde enflasyonu aşağı çektiği gözlemlenmişti.

GELİŞİM VE ÖNGÖRÜLER

Bu noktada, en önemli adım gönüllü geri dönüşleri teşvik etmek olmalı. Bu amaçla, destek ve yardımların kademeli olarak azaltılması, geri dönüş sürecine katkı sağlayacaktır.

Suriye’nin kısa vadede tamamen normale dönmesi zor görünüyor; bu nedenle, Türkiye’de kalmaya devam edecek olan Suriyeli nüfusu ile uyum ve entegrasyon çalışmalarını güçlendirmek büyük önem taşıyor. Avrupa ülkeleri, Ukraynalı mülteciler için çeşitli entegrasyon programları başlatmış durumda. Türkiye de benzer adımlar atmalı; dil kursları, meslek edindirme ve beceri geliştirme programlarıyla bu insanları topluma kazandırmayı hedeflemeli.

Dünyada en fazla mülteci barındıran ülke konumunda olan Türkiye’nin bu durumu iyi yönetmesi, toplumsal uyumu sağlaması ve ekonomik istikrarı koruması açısından hayati öneme sahiptir.