Su Verimliliğinde Denge ve Dayanıklılık: Girişimci Yaklaşım ve Uygulama Yol Haritası

MELTEM GÜNEŞ / Ankara – Tarım ve Orman Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürü Afire Sever Milliyet’e yaptığı değerlendirmede iklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki etkisini ve bu etkilerle başa çıkmak için yürütülen çalışmaları aktardı. Su verimliliğini artırmak için koruma ilkesiyle kullanma dengesini esas alan bir yaklaşım benimsiyoruz diyen Sever, sürdürülebilirlik hedefleri doğrultusunda zorlayıcı ve teşvik edici uygulamaları hayata geçireceklerini belirtti.

KURAKLIK ALTINDAKİ DURUM: Bu yıl yağışlar 52 yılın en düşük miktarına indi ve 2024, son 54 yılın en sıcak yılı olarak kayda geçti. İç Anadolu ve diğer bölgelerde göl seviyelerinde genel bir düşüş gözlemleniyor. Burdur Gölü’nde su kaybının yaklaşık yüzde 78’i buharlaşmadan, Eğirdir Gölü’nde ise bu oranın yüzde 79’a yükseldiği tespit edildi. İlgili göllere ilişkin acil eylem planlarının hazırlanmasına yönelik çalışmalar sürüyor. Ayrıca kıyı bölgelerinin risk durumunu belirlemek amacıyla deniz seviyesi değişikliklerinin etkileri ve iklim değişikliğinin su kaynakları üzerindeki yansımaları değerlendiriliyor.

SÜNGER ŞEHİRLER ve SARNIÇ UYGULAMALARI: Yağmur suyu hasadı ve gri suyun yeniden kullanımı gibi küresel ölçekte kabul görmüş çözümlerin ülke çapında yaygınlaştırılması hedefleniyor. Sarnıç yapıları, kurakçıl peyzaj uygulamalarıyla desteklenen bu modellerin şehir planlarına entegre edilmesi gerektiğini vurguluyoruz. Bu uygulamalar, kurak dönemlerde su stoğunu korurken ani taşkın ve şehir selleri gibi riskleri de azaltmayı amaçlıyor.

ALTYAPI YAKLAŞIMI: AYRIK YAPILANDIRMA – Yağmur ve sel sularını ayrı toplama sistemiyle yöneterek kanalizasyon altyapısının verimliliğini artırmayı hedefliyoruz. Bu yaklaşım, yağmur drenaj hatlarının bakımını kolaylaştırır ve suyun daha etkin kullanımını sağlar. Ulusal mevzuatta bu yönde adımlar atılıyor; yerel yönetimlerin de yatırım planlarına bu tür eylemleri eklemesi bekleniyor.

CEZA VE ÖDÜL MEKANİZMASI: Tarıma dayalı su kullanımını dönüştürmek amacıyla açık sulama sistemleri, kapalı borulu sisteme yükseltiliyor ve bu dönüşümde %38’lik bir kapasite hedefi bulunuyor. Tarla içi sulama için damla ve yağmurlama gibi verimliliği artıran yöntemler %45 seviyesinde. Çiftçilere tarla içi basınçlı sulama sistemleri için %50 hibe desteği sağlanması planlanıyor. Otomasyonlu sulama uygulamalarının yaygınlaştırılması için çalışmalar yürütülüyor; çiftçi eğitimleriyle farkındalık ve beceri artırımı hedefleniyor. Ayrıca Su Kanunu Taslağı üzerinde, su kaynaklarının korunması ve verimli kullanımını teşvik eden cezai ve ödüllendirme mekanizmalarının teknik altyapısı tamamlandı ve Meclis’e arz edilmek üzere hazırlıklar sürüyor.

SUYA YÖNELİK ORTAK SORUMLULUK: 2023 yılında Emine Erdoğan’ın himayesinde başlatılan Su Verimliliği Seferberliği, Bakanlık koordinasyonunda hayata geçirildi. Temel yaklaşımımız koruma ilkesiyle kullanma dengesini gözetmek ve suyun her damlasını boşa gitmemesi amacıyla toplum olarak dönüşüm sağlamak. Suyun tasarruflu kullanımı için toplumsal katılım ve davranış değişikliği kritik rol oynuyor.

VATANDAŞA ÇAĞRI: Günlük yaşantımızda su tasarrufunu artıracak basit adımlar atılması büyük farklar yaratabilir. Gereksiz tüketimden kaçınılmalı, sızdıran musluklar tamir edilmeli, tasarruf aparatları musluk uçlarına takılmalı ve bulaşık-çamaşır makineleri su-enerji verimli modellerle seçilmelidir. Kişisel bakım sırasında ihtiyacı kadar su kullanılmalı, kademeli sifonlar tercih edilmeli ve toplum olarak suyu daha verimli kullanacak alışkanlıklar geliştirilmelidir. Bu küçük adımlar, toplumsal dönüşümü ve daha verimli su kullanımını tetikleyebilir.