Sosyal Koruma 2024: Harcamalar, Yardımlar ve Katkılar Üzerine Güncel Değerlendirme

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2024 yılına ait Sosyal Koruma İstatistikleri verisini paylaştı. Buna göre toplam sosyal koruma harcaması 2023’e kıyasla %84,1 artış göstererek 4 trilyon 964 milyar 532 milyon lira olarak gerçekleşti. Bu harcamanın büyük çoğunluğu, 4 trilyon 875 milyar 751 milyon lira ile sosyal koruma yardımlarını kapsıyor.

En önemli kalemlerden biri olan emekli ve yaşlılara yapılan harcamalar toplam yardımlar içerisinde öne çıkıyor; büyüklüğü 2 trilyon 276 milyar 594 milyon lira olarak kaydedildi. Onu 1 trilyon 528 milyar 756 milyon lira ile hastalık ve sağlık bakımı harcamaları izliyor.

Sosyal koruma harcamalarının Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) içindeki payı 2024 yılında %11,1 olarak belirlendi. Ancak sosyal koruma yardımlarının GSYH içindeki payı %10,9 seviyesinde kaldı.

Risk ve ihtiyaç grupları açısından bakıldığında en büyük pay emekli-yaşlı grubu için yapılan harcamalarla görüldü ve bu pay %5,1 olarak kayda geçti. Bunu %3,4 ile hastalık ve sağlık bakımı, %1,1 ile dul ve yetim harcamaları takip ediyor.

Şartlı yardımların payı %11,3 olarak belirlendi. Şartlı yardımlar içinde en büyük pay %51,2 ile aile ve çocuk yardımları olurken, bunu %19,3 engelli ve malul yardımları, %12,3 hastalık ve sağlık bakımı yardımları izledi.

Sosyal koruma yardımlarının %62,5’i nakdi olarak sağlandı. Nakdi yardımlar içinde en yüksek pay ise %74,2 ile emekli ve yaşlılara yapılan yardımlardan oluşuyor. Bunu %16,1 dul ve yetim yardımları, %4,1 aile ve çocuk yardımları takip ediyor.

Sosyal koruma gelirlerinin yapısında devlet katkıları %41,8, işveren sosyal katkıları %29,4 ve bireylerin kendi sosyal katkıları %21,6 oranında pay aldı.

Sosyal koruma kapsamında 17 milyon 477 bin kişi maaş aldı. 2023’te emekli-yaşlı, dul-yetim ve engelli-malul maaşı alan kişi sayısı 16 milyon 893 bindeydi; 2024’te %3,5 artışla 17 milyon 477 bine yükseldi. Maaş yardımı sayısı ise 2023’te 17 milyon 719 bin iken 2024’te 18 milyon 344 bine ulaştı.

Not: Sosyal koruma harcaması, sosyal koruma yardımları, idari masraflar ve diğer giderlerden oluşur. Yardımlar sekiz risk-ihtiyaç grubunu, hastalık-sağlık bakımı, engelli-malul, emekli-yaşlı, dul-yetim, aile-çocuk, işsizlik, konut ve sosyal dışlanma gibi alanları kapsar.