Şarm El-Şeyh Deklarasyonu ve Orta Doğu’da Barış İçin Umut Adımları

Gazze’deki trajediyi adeta bir ‘738 gündür süren büyük bir soykırım’ olarak nitelendiren açıklamalarda, kan ve acının yalnızca bir halkı değil, tüm insanlığı derinden etkilediği vurgulanıyor. İnsanlık onuru ve hakikati savunan bir duruşla, Gazze’nin kuzeyinden güneyine insanlar evlerinden kopup yollara düşerken, yerleşik enkazlar arasında yaşamayı sürdürmeye çalışıyorlar. Bu süreçte savaşın barışla karşılaştırılabilir hiçbir yönü olmadığına dikkat çekiliyor; acının durması için ise umut veren bir ruhla hareket edilmesi gerektiği ifade ediliyor.

Sharm El-Sheikh Deklarasyonu’nun imzacıları arasında yer alan Türkiye’nin rolü, 7 Ekim 2023’ten itibaren dünyaya vicdan ve merhamet dersi verdiğini gösteriyor. Gazze’nin savunulmasının insani bir zorunluluk olduğuna işaret eden açıklamada, Filistinli olmadan da insan olarak hareket etmenin yeterli olduğu belirtiliyor. Deklarasyon’a taraf olan ülkeler, İsrail’in bazı saldırılarının devam ettiğine dikkat çekerken, mutabakatın geçici bir ateşkes niteliği taşıdığı ve bunu kalıcı barışa dönüştürmenin zorunlu olduğuna vurgu yapılıyor.

İlk adım olarak, 1967 sınırları temelinde Doğu Kudüs başkentiyle bağımsız bir Filistin Cumhuriyeti kurulmadan kapsamlı ilerlemenin yetersiz olduğu ifade ediliyor. Hızlı bir şekilde akan kanın durması ve silahların susması için yerinde bir hamle öneriliyor. Birleşmiş Milletler’e üye 193 ülkeden 157’sinin Filistin’i tanımasıyla iki devletli çözümün artık gündemde olması gerektiği belirtiliyor. Suriye ve Filistin’in istikrarının, yalnızca bölge barışını değil, küresel barışı da güçlendireceği vurgulanıyor.

Sharm El-Sheikh’teki “Peace 2025” deklarasyonunun güçlü bir adım olarak görüldüğü ve bu adımın kalıcı barışa giden yolu engelleyen boşlukları doldurması gerektiği ifade ediliyor. Türkiye’nin bu süreçte öncü bir rol üstlendiği, çok boyutlu diplomasi vizyonuyla farkındalığı yükselttiği ve dünya kamuoyunu harekete geçirdiği belirtiliyor. Cumhurbaşkanı’nın Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’ndaki etkili sunumlarının, demokratik protestoların ve gösterilerin artmasına katkıda bulunduğu vurgulanıyor.

Filistin Cumhuriyeti’nin kurulması gerektiği ve İsrail’in sözünü tutması şartı ile iki devletli çözümün hayata geçmesinin, Orta Doğu’da barış ve istikrarı sağlayacağına dair inanç dile getiriliyor. Ayrıca direk olarak Suriye Arap Cumhuriyeti’nde de istikrarın, bölge güvenliği için zorunlu olduğuna dikkat çekiliyor. İsrail’in sözlerine ve imzasına bağlılığı konusundaki değerlendirmeler, kararlılıkla izlenmesi gereken bir konu olarak ifade ediliyor.

İsrail’in barış yoluna güvenilir adımlarla ilerleyip ilerleyemeyeceği, hangi mekanizmaların kurulacağı ve hangi bedellerin ödeneceği soruları üzerinde duruluyor. Buna karşılık, ABD Başkanı’nın açıklamalarında rehine konusu ön planda görünse de, yaşanan kayıplar ve adalet ihtiyacı vurgulanıyor. İnsanlık temelli adalet, eşitlik ve merhamet temelinde bir diyalog sürecinin sürdürülmesi ve sonuçlandırılması gerektiği üzerinde duruluyor.