Samsun Olgunlaşma Enstitüsü’nde 100 Yıllık Gelinlikler: Tafta Kumaş, Tül ve Nakışların Büyüleyici Yolculuğu

Samsun’da taftan kumaşla dokunan gelinlikler, tül üzerine kurdele ve dantel angles tekniğinin zarif ürünleri olarak sergileniyor. 1830’lardan itibaren Rum çocuklarının eğitimine hizmet eden, 1912’de Hilali Ahmer Hastanesi olarak kullanılan ve zamanla farklı adlar taşıyan tarihi binada bugün Olgunlaşma Enstitüsü müzesinde ziyaretçilerle buluşuyorlar. Bu gelinlikler, Türk, Rum ve Ermeni topluluklarının elinden çıkmış olup, üzerlerindeki nakış ve işlemeler ilk günkü canlılığını koruyor.

Geleneksel dokuda Tafta kumaş ve tül üzerinde kurdele ile uygulanmış dantel angleri, 100 yıllık bir mirası taşıyor. Samsun’da yaşayan yöre sakinleriyle bağlantılı olarak tahmin edilen mübadil ve göçmen topluluklarının bağışlarıyla oluşan bu koleksiyon, enstitünün müzelerine kaya gibi oturuyor. Enstitü, dönemin kültürünü aktarıp koruyarak bu gelinliklerin aynısını yeniden üretme ve özgün desenleriyle yeni eserler yaratma çabasıyla fark yaratıyor.

“100 YILLIK GELİNLİKLER O DÖNEMİN İZLERİNİ TAŞIYOR” başlığıyla yer alan açıklamalarda, Enstitü Müdürü Arzu Yıldırım, müzenin koleksiyonunda yaklaşık yüz yıllık gelinliklerin bulunduğunu belirtiyor. Yıldırım, bölgedeki mübadiller ve göçmen kökenli gelinliklerin o dönemin ruhunu taşıdığını vurguyor. Enstitüde daha çok bindallı tarzı ürünler de mevcut; bağış yoluyla gelen pek çok kıyafet envanter kayıtlarıyla korunuyor ve gerekirse replikalar üretilerek kültür aktarımına katkı sağlanıyor.

BAĞIŞLANAN ESERLER ARŞİVLENİYOR ifadesiyle, enstitüye bağışlanan tüm eserlerin tutanakla teslim alınıp envantere kaydedildiğini anlatan Yıldırım, hibeler aracılığıyla da ürünlerin edinildiğini belirtiyor. Desenler, nakışlar ve motifler üzerinde yapılan incelemeler ışığında yeni tasarımlar yaratılıyor veya birebir kopyalar üretilerek tarih korunuyor. Bu süreç, eserlerin güvence altına alınmasını ve kültür aktarımının güçlenmesini sağlıyor. Odada sergilenen tüm kıyafetler bağış yoluyla gelmiş durumda. 1960 yılında kurulan Enstitü’nün kuruluş döneminden bu yana gelen bir doktor eşine özel olarak tasarlanmış ve tıp balosunda giyilmek üzere yapılan bir kıyafet, enstitünün koleksiyonuna kazandırılmıştır. Pul boncukla süslü nakışlar, günümüz modasını da etkileyen bir ilham kaynağı olarak öne çıkıyor.