Şakir Paşa Ailesinin Beş Harikası: Sanat, Aile ve Modernleşmenin İzinde

Bir ailenin sanat yolculuğu, köklerinden doğan renklerle zenginleşmiş bir sergiyle yeniden yorumlanıyor. Şakir Paşa ailesinin beş önemli isminin yarattığı farklı disiplinler, ortak bir modernleşme öyküsünü sahneye taşıyor ve İstanbul Kültür Yolu Festivali kapsamında gezginlerle buluşuyor. Atatürk Kültür Merkezi Müzik Platformu’nda düzenlenen bu sergi, ailenin sanat mirasını tek bir çerçevede bir araya getiriyor.

Halikarnas Balıkçısı olarak anılan Cevat Şakir Kabaağaçlı ile Türkiye’nin öncüleri arasındaki Fahrelnissa Zeid, gravürde öncü olarak görülen Aliye Berger, Türk soyut ekspresyonizminin mihenk taşlarından Nejad Melih Devrim ve modern seramikteki öncü isim Füreya Koral’ın eserleri sergide bir arada yer alıyor. Bu beş sanatçı, aile geçmişinin izinden giderek kendi alanlarında yenilikçi adımlar atmışlar; eserleriyle Türk sanatının bugünkü konumunun oluşumuna katkıda bulunmuşlar.

Giriş bölümü izleyiciyi aile fotoğrafları ve soy ağacıyla karşılıyor; her sanatçı önce bu bağ üzerinden tanıtılıyor. Ardından Fahrelnissa Zeid’in portreleri ve soyut kompozisyonları, serginin çağdaş ve zengin görsel diline geçişi simgeliyor. Zeid’in yanı sıra, ağabeyi Halikarnas Balıkçısı olarak bilinen Cevat Şakir’in çalışmaları da serginin ilk katta öne çıkıyor; “Deniz Gurbetçileri” gibi eserler, öykülerin resimle olan paralel yolunu kuruyor.

İkinci katta Füreya Koral’ın seramik objeleri ile Aliye Berger’in gravürleri bir araya geliyor; Koral’ın tabakları ve Berger’in desenleri, ziyaretçilere iki farklı disiplinin ortak bir dilde nasıl konuşabildiğini gösteriyor. Üçüncü bölümde ise Nejad Melih Devrim’in annesiyle paylaştığı özel kareler ve Semerkand ile Kumkapı manzaralarını betimleyen suluboya çalışmalarını görmek mümkün. Böylece sergi, ailenin farklı kuşaklarına uzanarak yaratıcı üretimin sürekliliğini vurguluyor.

Bu sergi, sadece resim, gravür ve seramikten ibaret olmayan bir arşiv sunuyor; aynı zamanda Şakir Paşa ailesine ait eskizler, görseller ve belgelerle zenginleşen yaklaşık yüz eserden oluşan disiplinler arası bir panorama yaratıyor. Böylece sanat, ailenin kültürel mirasını geniş bir çerçevede hissedilir kılıyor.

Hepsi öncü isimler Küratör Siret Uyanık, beş sanatçının eserlerini bir araya getirirken sanatla örülen bir aile anlatısının kuşaklar boyu süren çok katmanlı bir serüveni yansıttığını söylüyor. Uyanık bu seriyi şu sözlerle özetliyor: “Zeid’in renklerle yoğrulmuş tuvalleri, Devrim’in cesur fırça darbesiyle ilerler; Berger’in gravürlerinde derinleşir, Koral’ın seramiklerinde somutlaşır ve Halikarnas Balıkçısı Cevat Şakir’in anlatımıyla tamamlanır. Aynı aileden gelen bu beş sanatçı, farklı disiplinlerde öncü olmalarını sürdürürken, sanatı hayatın merkezine koyan, özgürlüğü ve düşünceyi sanata taşıyan bir yaklaşımı benimsemişlerdir.”