Petrol Gelirleri ve İllerin Üretim Dinamikleri: 2018-2024 Değerlendirmesi

Milli petrol gelirleriyle ilgili olarak Bakanın yanıtında, Türk Petrol Kanunu kapsamında elde edilen devlet hisselerinin merkezi bütçeye aktarıldığı ve Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkındaki Kanun çerçevesinde gelirin tüm illere adil ve ölçülü biçimde dağıtıldığını vurgulanmıştır. Belediyelere ya da il özel idarelerine doğrudan nakit aktarımının mevzuatta yer almadığı belirtilirken, gelir paylaşımında il ayrımı yapılmaksızın tüm ülkeden elde edilen gelirlerin dağıtıldığı ifade edilmiştir.

2018-2024 döneminde petrol ve doğalgaz üretiminden elde edilen devlet hissesinin toplamı 33 milyar 771 milyon 25 bin 863 lira olarak kayda geçmiştir. Bu süre zarfında 16.3 milyon varil ham petrol üretimiyle öne çıkan illerden biri olan Şırnak’ın üretim grafiği 2023 yılında önemli bir artışla yaklaşık 5 milyon 692 bin 96 varile ulaşmıştır; bu artış, Gabarda bulunan petrolün etkisiyle sağlanmıştır.

Şırnak, 2023’te Batman ve Diyarbakır’ın ardından üçüncü sırada yer alırken, 2024 yılında 16 milyon 374 bin 971 varil ile ilk sıraya yükselmiştir. 2023 yılında Diyarbakır ve Batman’ın ardından ikinci ve üçüncü olan iller ise 7 milyon 531 bin 708 varil (Diyarbakır) ve 7 milyon 476 bin 380 varil (Batman) olarak kaydedilmiştir.

2018-2024 arasındaki süreçte Adıyaman’da üretim düşmüştür; 3 milyon 163 bin 613 varil ile Şanlıurfa’da 1 milyon 890 bin 238 varil ham petrol üretilirken, Mardin 241 bin 440 varil ile 2024’te en az üretim yapan il olarak öne çıkmıştır. Başlıca eğilimler şu şekilde özetlenebilir: 2018’de yedi ilde yaklaşık 19 milyon varil olan ham petrol üretimi, 2024 yılında yaklaşık 37.5 milyon varile yükselmiştir.