Konya Havzası: Uydu Verileriyle Çökmeler ve Yüzey Yarıkları Gün Yüzüne Çıkıyor

Yer altı sularının çekilmesiyle birlikte Konya Kapalı Havzası’nda toprak her yıl artan hızlarda çökmeye devam ediyor. Uyduların sunduğu izlenimler, kırsal alanlardan sanayi bölgelerine kadar yüzeye yansıyan gerilimleri net biçimde gösteriyor. Bölgeye dair uzmanlar, çökme hareketinin hâlen sürdüğünü vurguluyor.

Uydu verileriyle yapılan karşılaştırmalı ölçümlerde, özellikle havzanın bazı bölgelerinde yıllık yaklaşık 10 santimetreye varan düşey hareketler kaydediliyor. Jeoloji Mühendisleri Odası Konya Şube Başkanı Şükrü Arslan, havzanın genişlemesiyle ortaya çıkan bu çökmelerin Türkiye genelinde görülen tektonik dinamiklerle de ilişkilendiğini belirtiyor: “Arap levhasının sıkıştırdığı güney, Anadolu levhasının bulunduğu merkez ve Avrasya levhasının baskısı arasında konumlanan bu bölge, yer altı suyunun aşırı tüketimiyle tetiklenen çökmelerle karşı karşıya.”

Kuraklık ve iklim değişikliği, özellikle yer altı su seviyelerinin düşmesini hızlandırırken, havza yüzeyinde obruk ve yüzey yarıkları gibi yeni oluşumlar da peşi sıra ortaya çıkıyor. Buna bağlı olarak bölgenin litolojik yapısı değiştikçe fay hatları boyunca yarıklar gün yüzüne çıkıyor ve bu süreç basamaklı ilerleyen deformasyonlar halinde belirginleşiyor.

YÜZEY YARIKLARI, SANAYİ BÖLGELERİNDE ÖNEM KAZANIYORŞehrin merkezine yakın alanlarda da bu yarıklar görünür hale geliyor. Başta kırsal alanlarda görülen çatlaklar, son yıllarda Konya merkez ilçelerinin bazı bölgelerinde de belirginleşmiş durumda. Bu çatlaklar, yapıların dengesini bozabilir ve altyapıya zarar verebilir. Özellikle sanayi bölgelerindeki bazı fabrikalarda yarılmaların tespiti ve bu yapıların statik dengesinin bozulması gibi sorunlar gözlemleniyor; bu durum, şehir içi ve çevresindeki inşaat projeleri için de yeni riskler oluşturuyor.

Bu etkileşim, havzanın genişlemesiyle birleşen yer altı suyu eksikliği ve yüzeydeki deformasyonlar sayesinde daha net bir şekilde hissediliyor. Uydu takipleriyle sürekli güncellenen veriler, sahanın aktif çökme sürecini ve mekanik etkilerini izlemeye devam ediyor.