Kız Çocukları İçin Eşitlik ve Eğitim: Küresel Gelişmeler ve Zorluklar

Son 30 yılda kaydedilen iyileşmelere rağmen kız çocukları hâlâ, aynı yaştaki erkeklerle karşılaştırıldığında ev içi yükler, eğitim hakkına ulaşım ve sağlık hizmetlerine erişimde önemli ayrımlar yaşıyor. İlerleme hızlı değil. UNICEF ve UN Women’in raporları, çocuk yaşta evlilik oranlarının düşüş eğiliminde olduğunu gösterse de mevcut hızın yavaş olduğu uyarısını yineliyor. Dünya genelinde 122 milyon kız çocuğun hâlâ okula gidemediği belirtiliyor; her on genç kızdan dörtü ortaöğretimi tamamlayamıyor. Kırsal kesimde, yoksul ya da dışlanan topluluklardan gelen kızların eğitimlerini tamamlama ihtimali daha da düşük.

Son yıllarda ergen kızların ve genç kadınların okuryazarlık oranı kayda değer biçimde artsa da hâlâ yaklaşık 50 milyon ergen kız ve genç kadının basit bir cümleyi okuyup yazamadığı görülüyor. Beş çocuktan biri evli olarak yetiştirilirken, her yıl 12 milyon kız çocuk yaşta evlendirilmekte ve bu durum onların eğitim, sağlık ve istihdam gibi temel haklardan yoksun kalmasına yol açıyor. 20–24 yaş arasındaki her beş kadından biri çocuk yaşlarda evleniyor; çocuk yaşta evlenen her üç kadından biri çocuk doğuruyor ve bugün hayatta olan yaklaşık 50 milyon kız çocuğu cinsel şiddete maruz kalıyor. 2024 yılında 676 milyon kadın ve kız çocuğu, çatışmalara çok yakın bölgelerde yaşamak zorunda kalarak eğitimlerinin kesintiye uğramasına, şiddete maruz kalmasına ve sağlık hizmetlerine erişiminin engellenmesine neden oluyor.

Eşitlik için farkındalık ve eylem Eğitimde cinsiyet eşitliğini sağlamak, sürdürülebilir kalkınmanın temel taşlarından biridir. UN Women’in 2025 Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Durum Raporu, ortaöğretime ek bir yılın her kız için potansiyel gelirde %10–%20 artış sağlayabileceğini belirtiyor. Ayrıca sosyal koruma, eğitim, yeşil ekonomi, işgücü piyasaları, inovasyon ve yönetişim alanlarında atılacak kapsamlı adımların 2030’a kadar 52 milyon kadını ve kızı aşırı yoksulluktan kurtarabileceği ifade ediliyor.