Kimliği Olmayanın Hikayesi: Rasim Mert ve Türkiye’de Vatandaşlık Sorunu

Bulgaristan’dan Türkiye’ye gelen bir Türk ailesinin oğlu olan Rasim Mert, doğduğu günden bu yana bu topraklarda yaşıyor. Ancak soybağını kanıtlayamadığı için vatandaşlık hakkından mahrum kalıyor. Doğum belgesi, diploma ve resmi evrakları elinin altında olmasına rağmen resmi kimliğini elde edemeyen Rasim, 35 yıldır kimliğini arıyor ve bunun için sesini yükseltmeye çalışıyor.

BULGARİSTAN’DAN TÜRKİYE’YE GÖÇ HİKAYESİ 1989’da Bulgaristan’daki asimilasyon politikalarından kaçan bir Türk ailesinin parçası olarak başlayan yolculuk, aileyi Bursa’ya taşıdı. 1990’da Rasim Bursa’da doğdu. Çocukluk yıllarını burada geçirdi; fakat göçmenlik sürecindeki bürokratik gecikmeler onun hayatını derinden etkiledi. Baba Mert’in vefatından sonra anneyle birlikte İzmir’e taşındılar. Rasim, doğum belgesiyle okula yazıldı, ilkokul ve ortaokulu başarıyla tamamladı. Ancak büyüyüp reşit olduğunda kimlik almak için yaptığı her başvuru, soybağı eksikliği nedeniyle sonuçsuz kaldı.

“TÜRKİYE’DE DOĞDUM AMA YOK SAYILIYORUM” 35 yıldır kimliksiz yaşayan Rasim, yaşadıklarını şöyle özetliyor: “Annem ve babam Bulgaristan göçmeniydi. 1989’da geldiler, ben 1990’da Bursa’da doğdum. Onlar kimliklerini alabildi, ben ise doğum belgem, diploman ve okul kayıtlarım gibi evraklarla defalarca başvurdum ama olumlu yanıt alamadım. Türkiye Cumhuriyeti’nde doğdum ve bu topraklarda büyüdüm. Ailem, kardeşlerim, akrabalarım hepsi vatandaş. Ben de kimliğime kavuşmak istiyorum.”

EN BÜYÜK HAYALİ ASKERLİK Rasim’in en büyük arzusu, Türk ordusuna katılarak vatani görevini yerine getirmek. Böylece hem ülkesine olan bağını pekiştirmek hem de normal bir yaşam sürdürmek istiyor. “Öncelikle askerlik yapmak istiyorum. Daha sonra sigortalı bir işte çalışmak, sağlık hizmetlerinden yararlanmak ve hayatımı düzene koymak istiyorum. 35 yıldır bu ülkenin insanı olduğum halde resmi olarak yok sayılıyorum.”

EĞİTİMİ VE DİPLOMASI VAR AMA KİMLİĞİ YOK Rasim’in elinde doğum belgesi, okul diploması ve çeşitli resmi belgeler bulunuyor; ancak soybağı eksikliği bu belgelerin kimlik çıkarmasına yetmiyor. Devlet dairelerinden “eksik belge” gerekçesiyle defalarca reddedilen başvurularda, Rasim içten içe öyle diyor ki: “Bana ‘Sen yoksun’ dediler. Ama ben bu ülkede doğdum, büyüdüm; okula gittim, Türkçe konuştum ve bu bayrağın altında yaşadım. Ne mehrin daha ispat etmem gerekiyor?”

TEK İSTEĞİM KİMLİĞİMLE ASKER OLMAK Aileden gelen hayalinin ötesinde, kimliksizliğin duygusal yükü de var Rasim için. “En büyük arzum Türk ordusuna katılmak. Bu vatanı çok seviyorum. Kimliğim olmadan askere alınmam mümkün değil. Bir gün kimliğime kavuşursam ilk işim askerlik olacak.”

AVUKAT OKTAY: “SOYBAĞI TESPİTİ DAVASI EMSAL TEŞKİL EDECEK” Rasim’in avukatı Berivan Şevval Oktay, müvekkilinin kimlik çıkaramama sebebinin annesiyle soybağını kanıtlayamamasından kaynaklandığını belirtti. Aile Mahkemesi’nde soybağı tespiti davası açtıklarını söyleyen Oktay, mahkemenin annenin nüfus kaydına geçişini sağlayacağını ve ardından Türkiye vatandaşlığı için başvuruyu gerçekleştireceklerini ifade etti. “Bu dosya Türk hukukunda nadir görülen bir durumdur. Dosya emsal teşkil edecek; çünkü müvekkilim Türkiye sınırları içinde doğmuş, eğitim görmüş ve yaşamını burada sürdürmüş olmasına rağmen vatandaşlık hakkından mahrum bırakılmış durumda. Amacımız, hukuken var olmasını sağlamak.”

Sonuç olarak, mahkeme soybağını tespit ederse Rasim Mert’in annesi adına kayıt yapılacak ve ardından Türk vatandaşlığı için resmi başvuru süreci başlatılacaktır.