Kandilli Kriz Yönetiminde Erken Uyarı Sisteminin Gelişim Yolculuğu ve Uygulama Aşamaları

Özel, Kandilli Rasathanesi’nde gerçekleştirilen basın toplantısında Erken Uyarı Sistemi’nin mevcut durumunu ve elde edilen ilerlemeleri paylaştı. Enstitünün erken uyarı çalışmalarına 1998 yılında başladığı, 2001 yılında Marmara Bölgesi için 10 istasyonlu bir sistem ile 110 istasyonlu Hızlı Hasar Tespiti Sistemi kurulduğu bilgisini verdi. 2012 yılında sistemin Valilik tarafından yenilendiğini belirten Özel, son dönemde istasyonların veri iletim altyapısının da güncellendiğini vurguladı. Depremlerin başladığı anda sismik dalgaların faya yakın istasyonlardan gelen verilerle işlendiğini ifade etti.

Erken Uyarı Sistemi’nin altyapısının güçlendirilmesi konusuna işaret eden Özel, aletlerin modernizasyonu ve hızlandırılmasıyla işlem süresinin kısaldığını, ancak şimdi yeni yazılımlar ve hızlı iletişim sistemleriyle doğru ve güvenilir bilgiler elde etmenin test edildiğini söyledi. Toplumsal faydanın ön planda olduğuna değinen Özel, vatandaşlara sadece “deprem oluyor” bilgisinin değil, güvenilir ve sınır değerleriyle çerçevelenmiş uyarıların da iletilebilmesi hedefini vurguladı. Bu süreçte bütün kurumların kritik yapılar için kendi mühendislik parametreleriyle sistemi kalibre edebilmesi için çalışıyoruz.

5 büyüklüğündeki depremin sinyali önceden geldi: Fayın yakınlığının ölçüm süresiyle bağlantılı olduğunu dile getiren Özel, 2 Ekim Marmara Denizi Marmaraereğlisi açıklarında meydana gelen 5 büyüklüğündeki depremin yaklaşık 8.4 saniye öncesinde uyarının alındığını anlattı. Acil durumların harekete geçirilmesi için otomatik vanaların kapatılması, gaz kesintileri, Marmaray ve Avrasya Tüneli’nin durdurulması, metro hatlarının güvenliğinin sağlanması gibi adımların hayata geçirilebilmesi için kritik altyapıların korunmasına odaklanıyoruz.

Kandilli Uyarı uygulaması şu an test aşamasında: Prof. Dr. Özel, kullanıcıya ulaşmayı amaçlayan bir iOS tabanlı mobil uygulamanın KRDAE ile ortak geliştirilerek yaklaşık 2 bin 500 cihazda test edildiğini belirtti. Uygulamanın adı “Kandilli uyarı”dır ve kullanıcı kitlesinin büyük bölümünü bilim insanları oluşturuyor. Geri bildirimler üzerinden uygulamanın hızlılık, doğruluk ve yanlış alarm riskinin azaltılması konusunda olumlu gelişmeler kaydediliyor. Özellikle depremin hissedilme şeklini de aktaran kullanıcı geri dönüşleri değerlidir. Bu süreçte en üst düzey doğru bilgi ve hızlı iletişimin elde edilmesi hedefleniyor.

Gerçek zamanlı veri akışını sağlayacak altyapı kurulduğunda uyarı süresinin daha da kısalacağına değinen Özel, sismik ağın modernizasyonunun ve sayısının artırılmasının bu amaçla önemli olduğunu ifade etti. Planlar arasında ülkede Erken Uyarı Sisteminin yaygın biçimde çalışır hale getirilmesi ve mevcut iletişim sistemlerinin hızlandırılması yer alıyor.