Kalp Damar Sağlığı: Sessiz Tehlike ve Erken Önlemler

Damar tıkanıklığı sessiz ilerleyen, ancak ciddi sonuçlar doğuran bir sorundur. Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Opr. Dr. Volkan Yurtman, damarların zamanla kireçlenip sertleşmesiyle kan akışında yaşanan bozulmayı açıklıyor. “Su hâlâ akar, kalp hâlâ pompalar. Ancak bir gün aniden musluk akmaz” sözleriyle, tıkanıklığın çoğu zaman fark edilmeden ilerlediğini vurguluyor.

İleri damarlarda daralmanın belirti vermeye başlaması için yüzde 30-40 aralığında etkilenme yaygındır; ancak bu oran %70’e yaklaştığında göğüs ağrısı, nefes darlığı ve yürüme sırasında bacaklarda yorulma gibi şikâyetler ortaya çıkabilir. Zaman zaman plaklar düşük yüzde çatlayıp pıhtı oluşturarak aniden kalp krizi riskini yükseltebilir; sağlıklı görünen bir kişinin ertesi gün kalp krizi geçirebileceği unutulmamalıdır.

Kullanılan göstergeler ve belirtiler Göğsün baskısı veya kola yayılan ağrı, damar sorunlarının alarm sinyalleridir. Konuşmada bozulma ve görmede kayma gibi belirtiler beynin damarlarına işaret edebilir. Yürüme sırasında hissedilen bacak ağrısı, dirençli tansiyon gibi bulgular da damar sağlığıyla ilişkili olabilir.

Risk faktörleri Yurtman’a göre sigara içenler, yüksek kolesterol ve kontrol altına alınmamış tansiyon veya diyabet hastaları ile karın bölgesindeki obezite damar tıkanıklığı için yüksek risk grubundadır. Ailesinde kalp krizi öyküsü olan kişiler dikkatli olmalıdır.

Teşhis ve tarama yöntemleri Erken tanı için kan testleriyle kolesterol, diyabet ve trigliserit değerleri izlenebilir. Efor testiyle kalp performansı değerlendirilebilir; boyun ve bacak damarlarının incelenmesi için ultrason (doppler) ve damar içinin 3 boyutlu görülmesi amacıyla BT anjiyo gibi yöntemler kullanılabilir.

Sağlığı korumak için öneriler Sigarayı kesin olarak bırakmak, Akdeniz tipi beslenmeyi benimsemek (zeytinyağı, balık ve sebze üçlüsünü unutmayın), düzenli egzersiz yapmak ve haftada en az 3 gün, 45 dakikalık tempolu yürüyüşler planlamak damarlardaki sağlığı destekler. Ayrıca kilo kontrolü ve özellikle 40 yaş üstü bireylerde düzenli check-up yaptırmak önemlidir.

Damar tıkanıklıkları sessizdir, ancak sonuçları genellikle belirgindir. Kalp krizi, felç ve böbrek yetmezliği gibi ciddi sorunlar için erken tanı ve sürekli takip kilit rol oynar.