Hayata Dönüş Operasyonu Davasında Zaman Aşımı Nedeniyle Kamu Davalarının Düşmesi

Bakırköy 13. Ağır Ceza Mahkemesi’nde görülen duruşma, 19 Aralık 2000 tarihinde Bayrampaşa Cezaevi ve ilgili operasyonla bağlantılı olarak görev sınırlarının aşılması iddialarını kapsayan davanın akıbetini ele aldı. Dosyada, dönemin jandarma görevlilerinin 12 kişinin ölümüne ve 29 kişinin ölümcül tehditlerle karşı karşıya kalmasına neden olduğu öne sürülmüş, olaylarda faili belli olmayacak şekilde kasten adam öldürme ve kasten adam öldürmeye teşebbüs suçları üzerinde durulmuştu. Duruşma SEGBİS aracılığıyla kaydedildi ve taraf avukatlarının beyanları alındı.

Mahkeme, sanıkların 19 Aralık 2000 tarihindeki operasyon kapsamında Ümraniye Cezaevi’nde meydana gelen olaylar nedeniyle İstanbul Anadolu 6. Ağır Ceza Mahkemesi’nde yargılandığını kaydetti. Yargıtay’ın temyiz incelemesi sonucunda 1. Ceza Dairesi, mevcut hükümlerin bozulmasına karar verdi ve davanın zaman aşımı nedeniyle düşmesine oy birliğiyle karar verdiğini belirtti. Buna göre, Bayrampaşa Ceza-i İnfaz Kurumu’ndaki olaylar için 22 yıl 6 aylık olağanüstü zaman aşımı süresi öngörüldüğü ve bu sürenin 19 Haziran 2023 itibarıyla dolduğu ifade edildi.

Davaya ilişkin geçmiş bilgiler olarak Bakırköy Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından hazırlanan iddianamede, 19 Aralık 2000 tarihinde Bayrampaşa Cezaevi’nde görevli jandarma birliklerinin aşırı güç kullanımıyla 12 kişinin ölümü ve 29 kişinin öldürmeye teşebbüsüne neden olduğu iddia edilmişti. Delillerin, görev sınırlarının aşılması ve silah kullanma yetkilerinin olup olmadığı açısından değerlendirileceği belirtilmişti. Suç tarihinde sanık konumundaki jandarma görevlilerine, ölenler için her biri için 20–25 yıl arasında, mağdurlar için ise 9–15 yıl arasında değişen cezalar öngörülmüştü.

İlerleyen süreçte ek iddianameler ve sanık sayısı devam ederken, İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığı olayla ilgili 157 sanık hakkında ek iddianame hazırladı ve bunların kasten öldürme nedeniyle cezalandırılmaları talep edildi. Yargıtay ise bu dosyaların birleştirilmesine karar vererek sanık sayısını 196’ya yükseltti; yargılama süresince iki sanığın hayatını kaybetmesiyle toplam sanık sayısı 194 oldu. Bu süreçte mahkeme, mevcut hükümlerin bozulması sonucu zaman aşımı nedeniyle kamu davalarının düşmesine karar verdi.