Gemlik Körfezi’nde Denizanaları ve Müsilaj: Kirlilik Yükü Hâlâ Azalmadı

BUÜ Mühendislik Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü öğretim üyesi Doç. Dr. Efsun Dindar, Marmara Denizi’nde görülen denizanası yoğunluğunun müsilaj oluşumunun da ipuçlarını taşıdığını belirtti. Gemlik Körfezi’nde geçtiğimiz yıllara kıyasla denizanası artışının, mevcut kirlilik kaynaklarının etkisiyle oluşan süreci işaret ettiğini ifade eden Dindar, yüzeyde görünmeyen müsilajın da yükün devam ettiğini vurguladı.

Denizanası istilasının, 1 Eylül’de açılan av sezonunu olumsuz etkilediğini söyleyen balıkçılar da bu dönemde ağların zarar gördüğünü ve çoğu durumda müsilajın deniz tabanındaki etkisiyle çamura bulanmış ağlar nedeniyle teknelere çekildiğini aktardı. Gemlik Su Ürünleri Kooperatifi Başkanı Hüseyin Dalarel, “geçen yıla göre denizanası yoğunluğu çok arttı; ağlarımız zarar görüyor ve balığa çıkmak zorlaşıyor. Ağlar maliyetli malzemeler” dedi.

DENİZANALARININ ARTIŞI NORMALİN 10 KATI SEVİYESİNE ULAŞTI Bu tür gözlemler, Marmara Denizi’nde müsilajın da habercisi olarak değerlendiriliyor. Dindar, Körfez’deki artışın müsilaj oluşumuyla bağlantılı olduğuna dikkat çekti: yüzeyde görünmeyen müsilaj süreci, hâlâ kirlilik yükünün devam ettiğini gösteriyor. Aynı zamanda sıcaklık artışını seven türlerin ve organik madde bakımından zengin sularda çoğalan canlıların normalin çok üzerinde çoğalması, ekosistemde değişikliklere yol açıyor. Bu süreçte büyük balıkların denizden kaybolması, besin zincirinin bozulduğunun kanıtı olarak gösteriliyor.

DERİNLERDE DEVAM EDİYOR Dindar, müsilajın yüzeyde görünmüyor olması nedeniyle bir anda kaybolduğunu sanmanın yanlış olduğunu ifade etti: “Müsilaj derinlerde hâlâ devam eden bir süreç olarak karşımıza çıkıyor. Yüzeyde görünmedi diye yok sayılmamalı; kirlilik yükünü azaltmadığımız sürece bu durum sürüyor. Kaynağa bakıldığında evsel nitelikli atık suların arıtılmadan nehirler ya da doğrudan deşarj yoluyla denizlere bırakılması, deniz suyu sıcaklıklarının rekor seviyelere ulaşması ve tarımsal olarak kullanılan azot içeren gübrelerin sularımıza karışması bu olayın temel nedenleri olarak öne çıkıyor. Gemlik Körfezi ve Marmara Denizi’nin buluşmasında bu etkenler yüzde 70 oranında azot kaynaklıdır; fosfor ise planktonların aşırı artışını tetikleyerek müsilajın oluşmasına katkıda bulunuyor.”