Gastronomi Turizmi Türkiye: Ekosistemi Büyüten Lezzet Yolculuğu ve Hedefler

Gastronomi turizmi, dünya ekonomisinde önemli bir paya sahip oldu; artık pek çok ziyaretçinin amacı sadece görmek değil, yerel tatları deneyimlemek. Özellikle Asya mutfağının etkisi, ABD’nin iç pazardaki hareketliliği ve Avustralya’daki gastronomi odaklı başarılar, bu alanı küresel ölçekte canlandırıyor. Turistlerin gastronomiye ayırdığı harcama, genel ziyaretçilere göre daha yüksek oranlarda seyrediyor; bu da gastronomi odaklı harcamaların turizm gelirlerindeki payını sürekli artırıyor.

Türkiye de son dönemde gastronomi turizmine yönelik atılımlarıyla dikkat çekiyor. Ülkenin farklı şehirlerinde yerel lezzetlerin öne çıkarılması ve yeme-içme odaklı tanıtımlar, bu pazarın büyümesine katkı sağlıyor. Türkiye’nin toplam turizm geliri içindeki gastronomi harcamalarının oranını %20 civarında tutulması hedefleniyor. Bu kapsamda öne çıkan veriler, hedefler ve öneriler şu şekilde özetlenebilir:

“Dünya çapında festivaller yapalım” çağrısı eşliğinde gastronomi turizminin ivmesini artırmaya yönelik öneriler şu başlıklar altında toparlanıyor: gastronomi haritası çıkarılmalı, farklı ülkelere yönelik turları genişletmeli, yeme-içme festivalleri dünyada köklü ve büyüyen etkinlikler haline getirilmeli, şehirlerin yöresel lezzetleri ve el sanatları tanıtımlarda ön plana çıkarılmalı, gastronomi eğitimi pekiştirilmeli, kültürel mirasın önemli bir parçası olarak bazı tatlar bilinilir hale getirilmeli.

Go Türkiye hesabı üzerinden, dünya genelindeki 200 ülkede tanıtımlar yapılıyor. Bu platformda Türkiye’ye özgü tatlar ve yerel ürünler görseller, içerikler ve şehir odaklı bilgilerle paylaşılıyor; ünlü şefler ve gurmelerin yorumları da etkileşimi artırıyor. Özellikle baklava, kebap gibi yüksek bilinirliğe sahip ürünlerle birlikte mantı, sarma, mantı, mantı, menemen, kabak dolması ve yağlama gibi yöresel lezzetler de sıkça öne çıkarılıyor.

Türkiye Turizm Tanıtım ve Geliştirme Ajansı (TGA) tarafından yürütülen Deliciously Türkiye kampanyaları, gastronomiye özel reklamlarla pek çok ülkeye ulaşmayı sürdürüyor. Bu tanıtım çalışmaları, genel turizm performanslarına doğrudan yansıyor. Gastronomi, sadece bir yemek deneyimi olmaktan öte, yerel ürünleri, el işçiliğini ve coğrafyanın sunduğu benzersiz tatları kapsayan zengin bir ekosistemi temsil ediyor. COVID-19 sonrası değişen turist talepleri ve sosyal medyanın etkisiyle daha çok ülke ve bölge görünür hale geldi; Michelin Rehberi gibi kaynaklar ise fine dining rotalarını ön plana çıkarıyor.

Türkiye’nin turizm hedefine göre, 2024 verilerine göre ziyaretçilerin yeme-içme harcamaları yaklaşık 11,73 milyar dolar olarak kaydedildi ve bu kalemlerin toplam turizm gelirindeki payı yüzde 20’ye yakın seviyeyi oluşturuyor. TÜRSAB tarafından paylaşılan veriler, 2025 Haziran itibarıyla turizm sektöründe istihdam edilen çalışan sayısının 1.637.789 olduğunu ve bunun yaklaşık 909.882’sinin yeme-içme işletmelerinde çalıştığını gösteriyor.

UNESCO Yaratıcı Turizm Ağı’nı kapsayan Türkiye’den Gaziantep, Hatay ve Afyonkarahisar gastronomi alanında öne çıkan kentler olarak belirginleşiyor. Kültür Yolu Festivali kapsamında Türkiye’nin 20 şehrinde çeşitli kültür-sanat etkinlikleri sürerken, bu kentlerin lezzetleri Gastro temalı etkinliklerle ziyaretçilerle buluşuyor; Konya, Bursa ve Gaziantep gibi şehirlerde Gastro odaklı festivaller bu etkileşimi güçlendiriyor.