Erken Ergenliğin Türleri ve Belirtileri

Erken ergenlik iki ana kategoriye ayrılıyor

Erken ergenlik, genellikle belirli hormonların ve fiziksel gelişimlerin normal zamanından önce başlamasıyla ortaya çıkar. Bu durum, gerçek ergenlik ve yalancı ergenlik olmak üzere iki temel kategoriye ayrılır. Bu ayrım, çocuklarda gelişim süreçlerinin neden ve nasıl gerçekleştiğini anlamak açısından oldukça önemlidir.

Gerçek erken ergenlik

Gerçek erken ergenlik, beyindeki hipotalamus-hipofiz sisteminın normalden erken aktif hale gelmesiyle meydana gelir. Bu durum, hipotalamus tarafından salınan GnRH hormonunun erken devreye girmesi sonucu, hipofiz bezinden LH ve FSH hormonlarının artış göstermesine neden olur. Bu hormonlar, yumurtalık ve testisleri uyararak cinsellik hormonlarının (östrojen ve testosteron) üretimini başlatır. Bu süreç, kızlarda meme gelişimi ve vücut kıllanması, erkeklerde ise testis büyümesi ve penisin gelişimi gibi belirgin fiziksel değişikliklerle kendini gösterir. Çocuklarda bu tür erken gelişmeler, genellikle 8-10 yaş civarında başlar ve sebebi çoğu zaman bilinmemektedir. Ancak, nadiren de olsa, beyin lezyonları, tümörler, travma veya enfeksiyonlar gibi patolojik nedenler de erken ergenliğe yol açabilir.

Yalancı erken ergenlik

Yalancı erken ergenlik ise, cinsiyet hormonlarının artışının, beynin kontrolü dışında farklı nedenlerle gerçekleşmesiyle ortaya çıkar. Bu durumda, hipotalamus ve hipofiz fonksiyonları normal çalışmaya devam ederken, adrenal bezlerin veya yumurtalık ve testislerin hormon üretimindeki artış, cinsellik belirtilerini tetikler. Bu durum, kistik hastalıklar, adrenal hiperplazi, McCune-Albright sendromu gibi genetik veya hormonal bozukluklar sebebiyle oluşabilir. Ayrıca, iyi veya kötü huylu tümörler de yalancı erken ergenliğin nedenleri arasında yer alır. Bu tür vakalarda, çocuklar cinsel olgunluk belirtilerini gösterirken, fiziksel gelişimleri normalden farklı olabilir.

Hızlı ve aniden boy uzamasına dikkat!

Erken ergenliğin erken belirtileri arasında, kız çocuklarında tek veya çift taraflı meme gelişimi, erkek çocuklarında testis hacmindeki artış ve her iki cinsiyette ani ve hızlı boy uzaması bulunur. Ayrıca, davranış ve ruh hali değişiklikleri de erken ergenlik belirtileri arasında yer alır. Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Dr. Aliye Sevil Sarıkaya, bu belirtilerin fark edilmesi halinde, zaman kaybetmeden uzman bir hekime başvurulmasını önerir. “Sekiz yaşından önce meme gelişimi veya dokuz yaşından önce testis büyümesi, ani ve hızlı boy uzaması, davranış değişiklikleri gösteren çocuklar, acil tıbbi değerlendirme gerektirir” şeklinde uyarıda bulunur.