Erişilebilirlik Tartışması: Adalet, Hak ve Pratik Uygulamalarla Sahada Gerçekleşen Çalışmalar

Toplantıda konuşulan konulara göre, katılımcılar erişebilirliğin toplumsal yaşama tam katılımın temel dinamiği olduğunda birleşiyorlar. Bireylerin kaldırımlarda yürüyebilmesi, toplu taşıma hizmetlerinden faydalanması ve kamu hizmetlerine ulaşması, erişebilirliğin yalnızca teknik bir düzenleme değil; bir hak, vicdan ve adalet meselesi olduğunun altını çiziyorlar. Komisyonun sahada olmaya devam ederek tespitler yapacağını belirten konuşmacılar, kapsayıcı bir yaklaşımın sadece teknik standartları karşılamaktan öte insan odaklı bir hizmet anlayışını gerektirdiğini vurguluyorlar.

Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı Ulaştırma Hizmetleri Düzenleme Genel Müdürü Murat Baştor ile Türkiye Belediyeler Birliği Hukuk İşleri Müdürü Avukat Zeliha Dikyol, komisyon üyelerine sunum gerçekleştirdi. Baştor, hizmetlerin ayrım yapmadan tüm vatandaşlara ulaşması gerektiğini söyleyerek hak temelli bir hizmet yaklaşımını benimsediklerini ifade etti. Çalışma yol haritasını belirlerken tüm sivil toplum kuruluşları ve kamu kurumlarıyla iş birliği yaptıklarını belirten Baştor, Turuncu Masa uygulamasını engellilerin güvenli hareketliliğini artırmak için başlattıklarını kaydetti.

Baştor, bu uygulamanın etkilerini somut rakamlarla paylaştı: 2019 yılında başlayan Turuncu Masa hizmetinden bugüne kadar 79.696 engelli yolcu yararlandı; memnuniyet oranı %80’in üzerinde. Türkiye’de demiryolu yolcularının engel oranı %40 ve üzerinde olduğunda yüksek hızlı tren ve ana hat trenlerinde ücretsiz seyahat hakkı mevcut; ayrıca engelli kişinin yanında bulunan bir refakatçı da ücretsiz seyahat edebilmektedir. Son on yılda bu indirimlerden yaklaşık 10 milyon engelli yolcu istifade etti. Görme engelliler için sertifikalandırılmış rehber köpeğiyle yolculuk imkanı da sağlanıyor.

Görüşler arasında yer alan iyileştirme çalışmaları kapsamında yeme içme alanlarının giriş çıkış kapılarında ve dinlenme alanlarında fiziksel düzenlemeler yapıldığını belirten Baştor, engelli otoparkı ve kaldırım işgallerinin önlenmesine yönelik denetimlerin ilgili birimlerle koordineli yürütüldüğünü dile getirdi. Denetim çalışmalarının 2022 Nisan ile 2025 Mart döneminde yaklaşık 3 milyon olarak gerçekleştiğini ve 1,5 milyon cezai işlem uygulanışını da not düşerek, hizmetlerin uygulanabilirlik açısından sürekli güncellendiğini ifade etti.

Avukat Zeliha Dikyol ise engellilere yönelik hizmetlerin belediyelere düşen yasal görev ve sorumlulukları konusunda bilgi verdi.