Dijital Telif Düzenlemesi: Haber İçeriklerinde Telif Ödemesi ve Denetim Mekanizmaları

Girişimde, dijital platformlar üzerinden yayın yapan haber ve içeriklerin karşılığında telif ödemesinin zorunlu hale getirilmesi hedefleniyor. Google, Meta ve Yandex gibi büyük oyuncular başta olmak üzere, reklam gelirlerinden pay alan dijital mecraların haberlerini koruma amacıyla yeni bir telif yasa taslağı üzerinde çalışmalar tamamlanıyor. Bu taslak, haberin kim tarafından yazıldığı ve nerede yayımlandığı bilgisini ilk etapta belirleyen bir yazılım kullanımı fikrini içeriyor.

Güçlü birlikte hareketin önemi konusunda Milliyet Genel Yayın Yönetmeni Özay Şendir canlı yayında şu görüşleri paylaştı: Haberin asıl sahibinin tespit edilmesi ve bu süreçte meslek birliklerinin rolü kritik. Basılı olarak yayılan içeriklere karşılık, dijitalde haberin kimin elinde kaldığı konusunda net bir belirleme sağlanması beklentisi var. Gazetecilerin ve meslek örgütlerinin varlığı, şeffaf bir telif sürecinin temelini güçlendiriyor.

Yasanın nasıl işleyeceğine dair öngörüler arasında, haber başına tek seferlik ücret yerine yıllık bir ödeme modeli öne sürülüyor. Bu yaklaşım, Avrupa’daki uygulamaların Türkiye’ye uyarlanması kapsamında, özel algoritmalarla reklam piyasasının dominasyonunu engellemeyi amaçlıyor. Taslak metnin hazırlanması ve Meclis gündemine sunulması için çalışmalar hızla sürüyor.

Meclis’e gelecek süreç kapsamında, TBMM Dijital Mecralar Komisyonu’nun uzun süredir üzerinde çalıştığı düzenleme için önümüzdeki günlerde Meclis’e sunulması planlanıyor. Komisyon, Bakım İlan Kurumu, Rekabet Kurumu ve İletişim Başkanlığı gibi kurumların görüşlerini alarak, meslek örgütlerinin önerilerini de sentezleyen bir taslak hazırlamış durumda. Aynı zamanda dijital platformlarda kullanılan içeriklerin sayısal verilerini toplayacak bir yazılımın devrede olması öngörülüyor ve MESAM benzeri bir meslek birliğinin kurulması hedefleniyor.

Devletin arabuluculuk rolü ve uygulanabilir yaptırımlar üzerine de dikkatler yoğunlaşıyor. Rekabet Kurumu’nun süreçte aktif rol alacağı ve gerektiğinde hakemlik işleviyle müdahil olacağı belirtiliyor. Amaç, içerik üreticilerinin emeğinin karşılığını güvence altına almak ve kalitenin yükseltilmesini sağlamak. Bu bağlamda belirlenen telif payları, haber ve içerik üreticilerine yıl boyunca servis sağlayıcılar tarafından ödenecek.