Balet Köyü: Başpınar’dan Dünyaya Taşıyan Başarı Hikâyesi

Çorum’un Başpınar köyü, yarım asırı aşkın süredir Devlet Opera ve Balesi prodüksiyonlarına baletler kazandırıyor. Saha çalışmalarını yürütürken Mersin ve Niğde ekseninde çalışmalarıyla öne çıkan bir kurumsal yolculuk bu. Dr. Fatih Diren ise Çorumlu kimliğiyle bu öyküyü derinlemesine inceleyerek Baletler Köyü belgeselini hayata geçirdi. Yabancı festivallerde elde ettiği ödüller arasında Yunanistan Uluslararası Film Festivali’nde Onur Ödülü, Makedonya Sanat Film Festivali’nde En İyi Kısa Belgesel Ödülü ve Rusya Lampa Uluslararası Etki Film Festivali’nde Belgesel Ödülü bulunuyor.

Geçtiğimiz ay Adana Altın Koza Film Festivali’nde de gösterilen bu belgesel, yerel bir köyden çıkan baletlerin nasıl bir sanatsal yolculuğa dönüştüğünü izleyiciyle buluşturuyor. Diren, belgeselin doğuş sürecini ve köy yaşamıyla sanatı buluşturan dinamikleri kendi ağzından aktarıyor.

Baletler köyü nasıl keşfedildi? Yıllar önce yayımlanan bir haberden ilham aldım ve hemen araştırmaya başladım. Kendi kökenlerimle bağ kurunca baletlerle görüşüp çekim sürecine yöneldim.

Araştırma sürecinde en şaşırtıcı neyle karşılaştınız? Çorum’un bir köyünden çıkıp bu derecede profesyonel bir balet ağı kurulması beni çok şaşırttı. Genelde taşrın erkeklerinin dans etmesi hoş karşılanmaz; burada ise köylüler baletleri sahiplenmişti ve destekleyici bir tablo çizdiler.

Belgesel, bale ile tarım ve hayvancılık gibi geleneksel geçim kavramlarını nasıl ele alıyor? Belgesel, bale ile geçim kaynağı arasındaki bağı vurgulayarak bu mesleğin elit sanat oluşumuzun ötesinde bir yaşam biçimi olduğunu gösteriyor. Gençler tarım ve hayvancılıktan balete yönelmişler; geçim sorunları olsa dahi bu yola gidebilmişler.

Uluslararası alanda elde edilen ödüller ve gösterimler hakkında neler söyleyebilirsiniz? Belgesel birçok ülkede gösterime girip çeşitli ödüller kazandı ve hâlen gösterimlere devam ediyor. Uluslararası izleyicinin olumlu tepkileriyle karşılaşıyoruz; kimi izleyiciler “Bu hikâye gerçek mi yoksa kurmaca mı?” diye soruyor.

Belgeseli uzun metraja dönüştürme fikri nasıl ortaya çıktı ve şu aşamada neler yapılıyor? Biz bu belgeselin uzun metrajlı bir kurmaca filme dönüşmesini düşündük; izleyenlerin desteğiyle bu fikri benimsedik. Şu anda senaryo çalışması devam ediyor. Bu süreçte bütçe önemli bir etken olduğundan önce Sinema Genel Müdürlüğü’nden destek arıyoruz, ardından bir yapımcıyla ilerleyeceğiz. Sonuç olarak bu dönüşüm birkaç yıllık bir çaba gerektirecek.

Festivallerde belgeseller ile kısa filmlerin uzun metrajlar karşısındaki konumu üzerine düşünceleriniz de bu bölümde yer alıyor. Belgeselci olarak arka planda kalmaktan yakındığınızı dile getiriyorsunuz. Özellikle büyük festivallerin yarışma programlarında kısa filmler ve belgesellerin kendi kategorileri olmadan değerlendirildiğini düşünüyorsunuz. Belgesellerin, kendi türlerinde yarışması ve minimum süre konusunun yeniden değerlendirilmesi gerektiğini savunuyorsunuz. Örneğin Adana Altın Koza’da belgesel seçkisinde karşılaşılan minimum 30 dakikalık kısıtlamanın, kurmaca filmlerle aynı kategoride yer almaya zemin oluşturduğunu belirtiyorsunuz.