AYM Kararı: Evli Eşi Almanya’da Yaşayan Çifte Aile Hayatı Hakkının İhlali İncelemesi

Anayasa Mahkemesi (AYM), Almanya’da üç çocuk doğuran ve evlilik sonrası Türkiye’deki boşanma sürecine ilişkin dava açan çiftle ilgili olarak, taraflardan birinin evlilik belgelerindeki imzanın kendisine ait olmadığını tespit eden önceki kararın, aile hayatına saygı hakkı açısından ihlal oluşturduğunu değerlendirdi. Karar, E.D. ile H.D’nin Türkiye’de görülen boşanma davasında, Almanya’daki yaşam ve vergi/sigorta avantajları gibi hususların dikkate alınması gerektiğini vurguluyor.

Dava sürecinde, E.D’nin Almanya’da evli ve çocuk sahibi olduğu gerçeğinin yanı sıra, Türkiye’deki evliliğin yok hükmünde olduğuna ilişkin bir talebin de 2013 yılında iletildiği belirtildi. Mahkeme, evlilik belgesindeki imzanın E.D’ye ait olmadığı sonucuna varmış ve bu nedenle evliliğin yok hükmünde olduğuna karar vermiştir. Bu kararın kesinleşmesinin ardından H.D, hak ihlali iddiasıyla AYM’ye bireysel başvuruda bulundu.

AYM, başvuruyu değerlendirirken Anayasa’nın 20. maddesinde güvence altına alınan aile hayatına saygı hakkının ihlal edildiğini hükme bağladı. Kararda, kararın sonuçlarının giderilmesi amacıyla ilgili mahkemeye karar örneğinin gönderilmesi öngörüldü. AYM’nin analizinde, özel hayat ve aile hayatına saygı hakkına ilişkin devletin pozitif yükümlülükleri üzerinde duruldu ve mahkemenin evlenme kütüğündeki imzanın taraflardan birine ait olmadığı bilgisini teyit etmekle sınırlı kaldığı, düğün davetiyesi, fotoğraflar gibi diğer delillerin ise yeterince değerlendirilemediği ifade edildi.

İddiaya konu olayda, çiftin Almanya’ya taşınması ve evlilikten üç çocuğun dünyaya gelmesiyle birlikte vergi muafiyetleri gibi düzenlemelerden yararlanıldığı hatırlatıldı. Ancak yerel mahkemenin bu hususları incelememesinin, “özen yükümlülüğünün” yerine getirilmediğini gösterdiği belirtildi. Sonuç olarak, AYM, aile hayatına saygı hakkının korunması yönündeki pozitif yükümlülüklerin tam olarak yerine getirilmediği kanaatine vardı ve ihlalin varlığına karar verdi.