Atatürk’ün Kitaplığı: Dijital Erişimde 24 Ciltte Atıflar ve Notlar

Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk’ün okur zihniyeti, cephede geçen ömrü ve inkılaplara yön veren düşünce yolculuğu boyunca şekillendi. Anıtkabir Derneği’nin 2001 yılında yayımladığı ayrıntılı çalışma, Atatürk’ün okuduğu kitapların tam listesine dijital olarak erişim imkanı sunuyor. Anıtkabir.com adresinde yayımlanan 24 ciltlik seri, Atatürk’ün not aldığı sayfaları, üzerinde çizili satırları ve bazı metinlerden alıntıları ortaya koyuyor.

Önsözde belirtilen rakamlar, Atatürk’ün toplamda 3.997 kitap okuduğunu gösteriyor; bu sayı farklı kütüphane ve arşivlerden derlenen kayıtlara dayanıyor. Çankaya, Anıtkabir, İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi ve Samsun Gazi İl Halk Kütüphanesi’ndeki koleksiyonlar, bu toplamın büyük bir kısmını oluşturuyor; dergi, harita, atlas ve nota albümleri ise bu hesaplara dahil edilmiyor.

Seride öne çıkan temalar dikkati çekiyor: çoğunlukla tarih üzerine yoğunlaşan Atatürk, İslam Tarihi, Türk Medeniyet Tarihi, Osmanlı Tarihi gibi eserlerle geçmişi mercek altına alırken, eserler Türkçe, Arapça, Osmanlıca ve Fransızca dillerinde bulunuyor. Kadın hakları ve devlet yönetimi konuları, Türk tarihi kitapları içinde ön sıralarda yer alıyor; Moğol medeniyeti ve Orta Asya tarihiyle ilgili notlar da dikkat çekiyor. Atatürk’ün entelektüel yolculuğunda dil becerileriyle ilgili çalışmalar ve çok dilli kaynaklar da önemli bir yere sahip.

Sanata ve felsefeye olan ilgisi de kütüphanesinde kendini gösteriyor. Voltaire’nin Tüm Dramatik Şaheserlerini İçeren Tiyatrosu eserine olan bağlılığı, metinlerden yaptığı alıntılarla kendini gösteriyor. Özellikle oyun metninden öne çıkan sahneler arasında Bir arkadaşa ihtiyacım var, Suça yönelmek haksız düzene itaat etmektir ve Neden burada bir efendinin ellerinden ölümü bekliyoruz ki? gibi ifadeler öne çıkıyor. Ayrıca sosyal medya üzerinde sıkça paylaşılan “Kralları yok etmek; Halk yaşayacak” düşüncesi de bu bölümde vurgulanıyor.