Antimikrobiyal Direnç ile Mücadelede Türkiye’nin 2025 Gündemi ve Ulusal Eylem Planı

Güncel dönemde uluslararası sağlık otoriteleri antimikrobiyal direnç konusunda alarm verirken, Avrupa Birliği 10 yıllık ve 253 milyon avroluk bir girişimi hayata geçirdi. Türkiye de bu çerçevede, sağlık sistemi kaynaklı enfeksiyonları azaltmaya, antibiyotik kullanımını daha yakından denetlemeye ve dirençli hastalıklara karşı etkili ilaçları sisteme entegre etmeye yönelik çalışmalarını hızlandırdı.

Bu çerçevede Türkiye Sağlık Hizmeti ile İlişkili Enfeksiyonları Önleme ve Kontrol Programı 2025-2029, Hastanelerde Enfeksiyon Kontrol Programı Hazırlama Rehberi ve Antibiyotik Kullanım Sürveyansının Ulusal Raporları hazırlandı. Ayrıca “Antimikrobiyal Direnç ile Mücadele Ulusal Eylem Planı Çalıştayı” düzenlendi. Ayrıca, dirençli tüberkülozun tedavi süresinin 2 yıldan 6 aya indirilmesini hedefleyen ve 2022’den beri dünyada kullanılan BPaLM rejiminin ulusal düzeyde benimsenmesi yönünde adımlar atıldı.

Tedavi edilemiyor başlığı altında değerlendirilen durum, Türkiye’nin Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanlık Derneği (EKMUD) Akılcı Antibiyotik Çalışma Grubu tarafından Milliyet gazetesine aktarıldı. Buna göre, Dünya Sağlık Örgütü 2025 küresel verilerinde laboratuvar örneklerinin yaklaşık %40’ında antimikrobiyal direnç oranının yükseldiğini belirlerken, DSÖ’nün 24 bakteriyi öncelikli listeye aldığı ve bakteriyel enfeksiyonların yaklaşık 6’da birinin artık standart antibiyotiklerle tedavi edilemediğini vurguladı.

Güney Asya ve Doğu Akdeniz bölgelerinde enfeksiyonların üçünden biri ilaçlara dirençli, Afrika’da bazı kan dolaşımı enfeksiyonlarında ilk seçenek tedavilerin direnç oranlarının %70’in üzerine çıktığı ifade edildi. Karbapenem sınıfı antibiyotiklere karşı direncin de bazı bölgelerde %50’yi aştığı kaydedildi. 2021 yılında dünya genelinde dirençli enfeksiyonlardan hayatını kaybedenlerin sayısının 4.71 milyon olduğu ve 2030 hedefinin bu ölümlerde %10 oranında azaltım olduğu belirtildi.