Anayasa Mahkemesi’nin Kural İptali Kararı ve Detayları

Resmi Gazete’de Yayımlanan Kararın Detayları

Resmi Gazete’de yayımlanan önemli bir karar doğrultusunda, aday memurluktan ilişiği kesilen bir bireyin açtığı davayı değerlendiren Ankara Bölge İdare Mahkemesi 3. İdari Dava Dairesi, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun 56. maddesine eklenen “… hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumları…” ibaresinin Anayasa’ya aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) başvuruda bulundu.

Mahkemenin yaptığı iptal başvurusunda, söz konusu kuralın, memuriyetten ilişik kesme gibi ciddi sonuçlar doğurmasına rağmen, hangi hal ve hareketlerin memuriyetle bağdaşmayacak şekilde kabul edileceğine ilişkin belirli ölçütlerin bulunmadığı vurgulandı. Ayrıca, bu tanımda, uygulayıcıların ve ilgililerin hangi durumların bu kapsama girdiğini net biçimde anlamalarını sağlayacak somut kriterlere yer verilmediği belirtildi. Bu durumun ise keyfi yorum ve uygulamalara yol açabileceği endişesi dile getirildi.

Yüksek Mahkeme’nin Karar ve Yürürlüğü

Yüksek Mahkeme, bu durumu dikkate alarak ilgili kuralı Anayasa’ya uygun olmamak sebebiyle iptal etti ve kararını 9 ay sonra yürürlüğe koydu. Bu karar, kamu görevlilerinin davranışlarının belirli ve öngörülebilir sınırlar içinde değerlendirilmesi gerektiğini ortaya koydu.

AYM’nin Kararındaki Temel Değerlendirmeler

AYM’nin kararında, ilgili kuralların, “aday memur” statüsünde görev yapan kamu görevlilerinin, adaylık süresi boyunca hal ve hareketlerinde memuriyetle bağdaşmayacak durumların tespit edilmesi halinde, disiplin amirlerinin teklifi ve atamaya yetkili amirin onayıyla memuriyetten ilişiklerinin kesilmesini öngördüğü ifade edildi.

Mahkeme, temel hakları sınırlayan düzenlemelerin, keyfiliğe izin vermeyecek şekilde açık, ulaşılabilir ve öngörülebilir olması gerektiğine vurgu yaptı. Kanunların, bireylerin hangi davranışların disiplin suçunu oluşturduğunu ve bu davranışlara hangi yaptırımların uygulanacağını net biçimde belirlemesi gerektiğine değindi.

Kuralların Yeterince Açık ve Net Olmaması

AYM, ilgili düzenlemenin, disiplin suçlarının kapsamını, niteliğini ve nasıl işlenebileceğine dair hususları herhangi bir tereddüde yer bırakmayacak biçimde açık ve kesin şekilde düzenlemediğini belirtti. Bu nedenle, söz konusu kuralın, bireylerin hangi somut fiil ve olguya hangi sonuçların bağlandığını yasal çerçevede öngörebilmelerine imkan tanımadığı sonucuna vardı.