AB ve ABD’den Yeni Yaptırım Taktikleri: Enerji Piyasasında Dengeler ve Kremlin Üzerindeki Baskılar

ABD Hazine Bakanı Scott Bessent, 2 Eylül’de Rusya’ya yönelik ek yaptırımlar üzerinde çalışmalar yürüttüklerini açıkladı. AB üyesi 26 ülke ise 29 Ağustos’ta yayımladıkları ortak açıklamada, 19. yaptırım paketinin çalışmalarının hızlandırıldığını duyurdu. AB Konseyi Başkanı Antonio Costa ise 5 Eylül’de Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile düzenlediği basın toplantısında Rusya’ya baskının artırılması gerektiğini belirterek, AB heyetinin bu kapsamda Washington’a gideceğini açıkladı.

Uzmanlar, yeni yaptırımların Rusya üzerinde ekonomik baskı kurmayı hedeflediğini ancak yalnızca sınırlı bir kısmının enerji piyasalarına odaklanacağını ifade ediyor. Kremlin’in mali kaynakları hedefte olduğuna dair değerlendirmeler sürüyor.

ABD ve AB, Rusya-Ukrayna Savaşı nedeniyle Rus kişi ve kurumlarına yönelik kısıtlayıcı tedbirleri Şubat 2022’den itibaren sürdürüyor. Washington, Rusya’dan petrol ve doğal gaz alan ülkeleri yakından izlerken en son 27 Ağustos’ta Hindistan’a “Rus petrolü aldığı” gerekçesiyle ilave tarife uygulama kararı aldı. AB ise bugüne kadar 18 ekonomik yaptırım paketiyle ticaret, finans, enerji, sanayi, teknoloji, ulaşım, çift kullanımlı ürünler gibi alanları kapsayan önlemler aldı. Özellikle SWIFT’ten çıkarılan bankalar ve deniz yoluyla taşınan ham petrol ile bazı petrol ürünlerinin AB’ye ithalatına yönelik yasaklar bu yaptırımlar arasında yer alıyor.

Enerji odaklı yaklaşımın sınırlı olması gerektiğine işaret eden uzmanlar, 19. yaptırım paketinin enerji piyasalarına odaklanmasının sınırlı kalacağını belirtiyor. Energy Aspects Jeopolitik Araştırmalar Bölümü Başkanı Richard Bronze, ABD’nin ek yaptırım kararını tartışacağını ve senatörlerin Rusya’dan petrol, gaz ve diğer ürünler alan ülkeler için %500 gümrük vergisi önerisini yeniden gündeme getirebileceğini kaydetti.

Bronze, 19. yaptırım paketinin eylül-ekim döneminde tamamlanabileceğini ifade ederken, ilk raporlar enerjinin önemli bir payını oluşturacağını ancak 3 Eylül’de yürürlüğe giren Rus petrolü için tavan fiyatı ve 1 Ocak 2026’dan itibaren üçüncü ülkelerde üretilen ürünlerin yasakları gibi maddelerin uygulanmaya devam edeceğini belirtti. Yaptırımlar Kremlin’i zayıflatamadı diye ekledi: enerji piyasalarını şekillendirse de Putin’in savaş girişimlerini durduramadı.

Norveç’teki Oslo Üniversitesi’nden Francesco Sassi ise kısa vadede ABD’nin Rus petrolüne yönelik yeni bir yaptırım uygulanmasının olası olmadığını savundu. ABD, Moskova ile doğrudan temas kurmayı hedeflediğini belirtirken bazı enerji işbirliği olanaklarını dahi değerlendiriyor. Dolayısıyla ABD’nin yaklaşımı geçmiş yönetimlere kıyasla daha dikkatli ve tutarlı bir dengenin peşinde görünüyor; fakat ABD ve AB arasındaki iş birliğinin giderek farklı yönlere kaydığı da bir gerçek olarak öne çıkıyor. Enerji, Kremlin için sindirilebilir bir baskı alanı olarak kalmaya devam ediyor.